جواهرات مفتولی (Wire Jewelry):
– ساخت جواهرات مفتولی
جواهرات مفتولی (wire jewelry) یا به عبارتی پیچیدن مفتول (wire wrapping) یکی از کهن ترین شیوه های ساخت زیورآلات دست ساز است. در این تکنیک قطعات و طرح هایی با استفاده از مفتول های مختلف از جمله برنجی، مسی و استیل و حتی نقره ساخته می شوند. اتصال این اشکال نیز توسط مفتول و با استفاده از دست صورت می گیرد.
در ساخت جواهرات مفتولی به هیچ وجه از لحیم کاری و یا حرارت دادن استفاده نمی شود. تفاوت این روش ساخت با بقیه روش های ساخت جواهرات نیز در همین مسئله است.
در ساخت جواهرات مفتولی می توان از نگین ها و مهره های اصل (سنگ های رشته ای) و یا بدل (کریستال و پلاستیک) در کنار مفتول ها استفاده نمود. در واقع مهره ها و نگین های مختلف را می توان با استفاده مفتول به هم متصل کرد.
– تاریخچه جواهرات مفتولی
ساخت جواهرات با مفتول و یا مهره، با استفاده از تکنیک پیچیدن به هزاران سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. در موزه بریتانیا نمونه هایی از جواهرات مربوط به سلسله سومری وجود دارد که در گورستان اور (Ur) پیدا شده و به شکل مفتول های مارپیچ است. این جواهرات به حدود 2000 سال پیش از میلاد مسیح بر می گردند. نمونه های دیگر از جواهرات مربوط به روم باستان، به صورت مفتول حلقه ای شکل است. حلقه یکی از تکنیک های مهم در ساخت جواهرات مفتولی است. این جواهرات نیز دارای قدمت حدود 2000 سال هستند. در آن زمان تکنیکی برای لحیم کاری جواهرات وجود نداشت. بعدها با وجود توسعه تکنیک های لحیم کاری، ساخت جواهرات مفتولی به همان شکل سابق ادامه یافت چرا که یک روش ساخت سریع و همچنین مقرون به صرفه بود.
در حال حاضر، روش های ساخت جواهرات با مفتول غالباً برای تولید انبوه استفاده نمی شود. زیرا دستگاه هایی وجود دارند که می توانند با استفاده از قالب سریعتر و بسیار ارزان تر و دقیق تر کار ساخت را انجام دهند. بنابراین ساخت جواهرات با مفتول تنها توسط هنرمندان و یا صنعتگران فردی صورت می گیرد و به دلیل اینکه کار دست است، دارای ارزش می باشد.
– ابزار ساخت جواهرات مفتولی
سه ابزار ضروری در ساخت جواهرات مفتولی وجود دارند. البته ابزارهای دیگری هم وجود دارند که مفید بوده و استفاده از آنها کار را راحت تر می کند اما این سه ابزار اصلی هستند. ابزارهای ضروری شامل دم گرد، دم باریک و سیم چین هستند. کار اصلی پیچیدن مفتول و شکل دادن به آن توسط ابزار دم گرد انجام می شود. دم باریک به نگهداشتن مفتول در حین کار و یا خم کردن آن با زاویه مشخص کمک می کند. بنابراین توصیه می شود از دم باریک های دندانه دار استفاده شود تا مفتول حین کار سر نخورد. از سیم چین هم در انتهای کار برای قطع کردن مفتول استفاده می شود. تصویر این ابزارها را در زیر مشاهده می فرمایید.
از دیگر ابزار مفید مورد استفاده در ساخت جواهرات مفتولی، خط کش، حلقه انگشتر (برای ساخت انگشتر با سایز مشخص)، سوهان برای صاف کردن لبه های تیز، چکش، میز کارهای مخصوص و … است.
– جنس مفتول
مفتول ها در اشکال مختلف از جمله گرد، مربع، نیم گرد و طرح دار وجود دارند. البته مفتول های گرد فراوان تر بوده و اغلب از آنها استفاده می شود.
جنس مفتول ها نیز متفاوت است. مفتول های مسی و برنجی به دلیل قیمت مناسب و شکل پذیری خوب مورد استقبال بیشتری قرار می گیرند. مفتول برنجی کمی سخت تر از انواع مسی است، اما می توان آن را به راحتی شکل داد. مفتول نقره استرلینگ نیز به اندازه کافی نرم و شکل پذیر است. در عین حال شکل ایجاد شده را به خوبی حفظ می کند. از مفتول طلا با عیارهای متفاوت نیز می توان در ساخت جواهرات مفتولی بهره گرفت. مفتول استیل هم محکم بوده و شکل دادن به آن تنها با استفاده از دست کار مشکلی است.
قطر مفتول های مورد استفاده در ساخت جواهرات مفتولی متفاوت است. و غالباً آنرا بر اساس گیج (gauge) مورد سنجش قرار می دهند. در ایران معمولاً قطر مفتول ها را بر اساس میلی متر بیان می کنند: مثلا مفتول 1 یعنی مفتولی دارای قطر 1 میلیمتر و مفتول 8/0 مفتولی دارای قطر 8 میلیمتر است.
در جدول مقابل تبدیل واحد گیج به واحد های میلی متر و اینچ ارائه شده است. با استفاده از آن می توان به راحتی قطر معادل گیج مشخص را پیدا نمود.
برای ساخت جواهرات مختلف از مفتول های با اندازه های مختلف استفاده می شود. مثلا مفتول مورد استفاده برای انگشتر می تواند متفاوت با مفتول مورد استفاده برای گردنبند یا گوشواره باشد. البته از ترکیب مفتول های با قطرهای مختلف هم در ساخت جواهرات بهره گرفته می شود. با بالا رفتن قطر مفتول شکل پذیری آن سخت می شود. در عین حال شکل ایجاد شده در مفتول بهتر حفظ می شود و به راحتی بهم نمی خورد.
جهت سفارش و خریداری جواهرات مفتولی دست ساز و همچنین جواهرات نقره زیبا به فروشگاه اینترنتی جواهرات اپال مراجعه نمایید.
